فولاد ضد زنگ که احتمالا بیشتر آن را با نام استیل شنیده‌اید، کاربرد بسیار گسترده‌ای در صنایع و حوزه‌های متفاوت دارد و از مواد آلیاژی مهم و پرمصرف در جهان محسوب می‌شود. کاربرد زیاد این ماده آلیاژی موجب‌شده است تا از زمان کشف آن ترکیبات مختلف و سری گریدهای متنوعی از آن توسط تولیدکنندگان زیادی در سراسر جهان به تولید و مصرف برسد. هر کدام از این انواع، شرایط و ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند که کاربرد آن‌ها را نیز مشخص می‌کند. در این مقاله از سایت گروه استیل مهفا، واردکننده انواع ورق استیل به ایران، تصمیم داریم تفاوت استیل 309 و 310 را مورد بررسی قرار دهیم.
استیل سری 300
استیل از نقطه نظرهای مختلفی قابلیت دسته‌بندی و نام‌گذاری دارد. یکی از انواع معروف، استیل گرید 300 می‌باشد که زیرمجموعه استیل‌های نگیر محسوب می‌شود. مشخصات ورق استیل‌هایی که در این دسته قرار می‌گیرند این است که آستنیتی بوده‌و تنها با روش‌های سرد کار سخت می‌شوند. این سری کاربرد بسیار گسترده و زیادی از مصارف عادی‌گرفته تا کاربردهای صنعتی و حساس دارد. در ساختار سری 300 بین 18 تا 20 درصد کروم و بین 6 تا 20 درصد نیکل وجود دارد که خواص خیلی خوبی مانند مقاومت به خوردگی بالا و استحکام در دمای زیاد را به عنوان ویژگی مشترکی از استیل‌های این سری ناشی می‌شود. گریدهای 301، 302، 304، 316،317، 309،317 هر کدام زیر مجموعه استیل سری 300 هستند که بسیاری از آن‌ها خود چندین مدل مانند کم کربن و پر کربن و… دارند. در این مقاله اما تمرکز ما بر تفاوت استیل 309 و 310 خواهد بود.
استیل 309
این گرید ترکیب‌های مختلفی دارد و به طور کل به انواع عادی، 309s، 309L و 309E تقسیم می‌شود. کربن در فولاد ضد زنگ 309 حدی بین 0.08 تا 0.2 درصد دارد. میزان کروم هم بین 22 تا 24 درصد و نیکل بین 12 تا 15 درصد است. در کنار این موارد عناصر مهم دیگر من جمله منگنز (2 درصد)، سیلیسیوم (0.75 درصد)، فسفر (0.045 درصد) و گوگرد (0.030 درصد) نیز یافت می‌شود.
استیل 310
این مدل با نام استیل نسوز 4841 نیز در بازار شناخته‌می‌شود. در ترکیبات این استیل 0.5 درصد کربن یافت می‌شود. درصد کروم نسبت به انواع 309 بیشتر و بین 24 تا 26 درصد است. نیکل هم در حدود 19 تا 22 درصدی در ساختار وجود خواهد داشت. در کنار این موارد عناصر دیگر من جمله منگنز (2 درصد)، سیلیسیوم (0.75 تا 1.5 درصد)، فسفر (0.045 درصد) و گوگرد (0.030 درصد) نیز یافت می‌شود.
تفاوت از لحاظ مقاومت در برابر خوردگی
هر دوی این ورق‌ها نسبت به بسیاری از مواد موجود، حتی نسبت به ورق‌های سری 300 مقاومت به خوردگی بالایی دارند اما به واسطه بیشتر بودن میزان کروم در مدل استیل 310، مقاومت به خوردگی آن بیشتر گزارش می‌شود.
تفاوت استیل 309 و 310 از لحاظ دمای کاری
وجود کروم بیشتر در انواع استیل 310 روی نهایت دمای کاری آن‌ها نیز موثر است. استیل گرید 309 به صورت پیوسته تا 1095 درجه سانتی گراد را تحمل می‌کند و این مقدار در استفاده‌های متناوب به 980 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. اما این اعداد در استیل گرید 310 در استفاده پیوسته 1150 درجه سانتی‌گراد و در استفاده‌های متناوب تا 1035 درجه سانتی‌گراد را می‌تواند تحمل کند. این تفاوت درجه دما باعث می‌شود استیل گرید 310 در بخش‌هایی که حساسیت به دماهای بالا اهمیت دارد، گزینه مناسب‌تری محسوب شود.
تفاوت استیل 309 و 310 از لحاظ قیمت
نیکل فلزی گران قیمت است و حضور کمتر آن در ساختار استیل گرید 309 عاملی برای کاهش قیمت نهایی آن می‌باشد. در اصل هم همین کمتر بودن قیمت ورق استیل 309 باعث‌شده است در شرایطی که تحمل دمایی بالاتر استیل 310 حائز اهمیت نباشد و یا گازهای موجود در اتمسفر محدودیتی ایجاد نکنند، در راستای کاهش هزینه‌های ورق استیل 309 انتخاب شود. البته موارد دیگری من جمله برند سازنده، کیفیت ساخت، ضخامت و ابعاد و نوع سطح نیز در قیمت نهایی موثر است و حین مقایسه باید به این موارد هم توجه ویژه‌ای کرد.
تفاوت استیل 309 و 310 از لحاظ استاندارد ساخت
ورق استیل 310 با دو استاندارد ASTM A240 و ASME SA240 به تولید می‌رسد. این دو استاندارد در ساخت ورق استیل 309 نیز مورد استفاده هستند اما استاندارد AMS 5523 استانداری است که تنها در تولید ورق استیل 309 به کار می‌رود.
کاربردهای استیل 309 و 310
استیل 310 همان‌طور که گفتیم قابلیت تحمل دمای بالاتری دارد و به همین واسطه در ساخت ابرگرم‌کننده کور‌ها، لوله‌دمنده دود آن‌ها و سایر قطعات کوره کاربرد دارد. موارد دیگر مانند دیگ‌های بخار یا مبدل‌های حرارتی نیز با است نوع از فولاد ضد زنگ تولید می‌شوند.
ورق استیل 309 هم درست است که نسبت به نوع 310 مقاومت به دمای کمتری دارد اما در مقایسه با بسیاری از عناصر و آلیاژها مقاومت و تحمل دمایی‌اش بالا محسوب می‌شود. این مدل هم در قطعات کوره، قطعات موتور هواپیما و جت، مبدل‌های حرارتی و بخش‌هایی مانند اگزوز وسایل حمل و نقل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خرید ورق استیل 309 و 310
استیل 309 و 310 انواع وارداتی هستند پس حین خرید آن‌ها باید دقت لازم را داشته‌باشید. پس از بررسی خواص و ویژگی‌های هر مدل، با توجه به صنعت و کاربرد مورد نظر و بودجه موجود بهترین گزینه را انتخاب می‌کنید. قدم بعدی شناخت واردکننده و عرضه‌کنندگان استیل در ایران می‌باشد. شما می‌توانید با خیال راحت چه این دو سری چه سری‌های دیگر استیل را از گروه استیل مهفا با بیش از سابقه در زمینه واردات انواع ورق استیل و پروفیل خریداری نمایید.
جمع‌بندی
در این مقاله از سایت گروه استیل مهفا در رابطه با دو مدل از ورق‌های استیل که در دسته‌بندی استیل‌های نگیر جای می‌گیرند صحبت شد. با توجه به تفاوت استیل 309 و 310 متوجه دلایل تفاوت کاربردهای آن‌ها شدیم. به این ترتیب در حین خرید و انتخاب نوع استیل مورد نظر خود، قادر خواهید بود بهترین و به صرفه‌ترین گزینه را انتخاب نمایید. هر چه آشنایی شما با انواع استیل و گریدهای مختلف آن بیشتر باشد، امکان اشتباه هم به همان نسبت کاهش خواهد یافت.
